Op dit weblog schrijf ik korte observaties over verschillende onderwerpen. De meeste gaan over de schilderkunst
kraanvogels (2)
hokusai 36 gezichten op de berg Fuji, Umegawa in Sagami Province
De Rood gekroonde kraanvogel (Grus japonensis) is een standvogel in Japan op het noordelijke eiland Hokkaido. Maar de grootste populaties van deze kraanvogel leven in China, Korea en Siberie. …
kraanvogel (1)
Europese kraanvogels (Grus grus)
Een paar dagen geleden zag ik een grote groep kraanvogels overvliegen. Lang voordat je ze ziet kondigen ze hun komst al aan met het geluid van hun latijnse vogelnaam (Grus grus). …
leda en de zwaan
(naar) Leonardo da Vinci Leda en de zwaan 1515-1520
De bedreigde zwaan geschilderd door Jan Asselijn is een aggressive mannelijke zwaan. Eeuwen eerder heeft Leonardo da Vinci een tedere mannelijke zwaan geschilderd (zie boven). …
de zwaan
Jan Asselijn de bedreigde zwaan 1640
Vandaag was ik buiten aan het werk en hoorde het zwoegende geluid van zwaaiende vleugels dichterbij komen. Ik keek op en zag een paartje zwanen die opstegen van de beek vlakbij. …
schapen in een winterlandschap
schapen in de sneeuw
Het is winter, het vriest en er ligt sneeuw. De schapen moeten meer moeite doen om voedsel te vinden. Daarom worden ze bijgevoerd met hooi. Het zijn fijnproevers. Ze ruiken eerst aan het hooi en plukken zorgvuldig de lekkerste stukjes er uit. …
sperwer
hans Holbein portret van robert cheseman 1533
Gisteren vloog een jagende sperwer in volle vaart tegen een groot raam in onze woonkamer. Het was een behoorlijke klap. De sperwer viel op de grond, krabbelde beduusd weer op en vloog langzaam weg. …
singelbootjes
Ina Leyte singelbootjes aquarel
De oude binnenstad van Leiden wordt omgeven door 4 grachten of singels. Ze vormen tezamen een soort vierkant. Vroeger warren ze bedoeld om de stad te verdedigen tegen de vijand. …
schapen (5) w.h. van der nat (1864-1929)
w.h. van der nat schapen op stal
Meestal vormen schapen de stoffering van een landschap of worden ze als als deel van de kudde weergegeven. De Leidse schilder Willem Hendrik van der Nat is daarop een belangrijke uitzondering. …
schapen (4) schilders in drente
Julius van de sande bakhuijzen schaapskudde te exloo
In de 2e helft van de 19e eeuw hebben veel kunstschilders Drenthe bezocht en er soms ook gewoond. Drenthe was een gebied in Nederland waar een kunstschilder de natuur nog in ongerepte staat kon aanschouwen en kon kennismaken met een schilderachtige boerenbevolking die in pittoreske dorpen woonden. …
schapen (3) anton mauve
Mauve schapen op de heide
Anton Mauve was een van de belangrijkste schilders van de Haagse School. Hij is ook de kampioen van de Nederlandse schapenschilders. Na zijn Haagse periode vestigde hij zich in …
schapen (2)
goya de toonbank van de slager 1810-1812
Door de eeuwen heen komen op landschappen vaak schapen voor. Meestal gaat het daarbij om kuddes met herders in pastorale landschappen of om een groep vee (schapen, geiten koeien) bij een boerderij. …
schapen
drentse heideschapen in ruurlo
Sinds kort lopen in de weide naast mijn huis 4 Drentse heideschapen. Het zijn fiere, ranke en wakkere dieren. Het Drentse heideschaap is een oud en gehard ras en wordt tegenwoordig veel gebruikt voor natuurbeheer. …
hooi (3) claude monet
Claude Monet hooimijten in de late zomer
De franse impressionist Claude Monet was zeer geboeid door het karakter van kleur. De kleur van een object had voor hem geen intrinsieke kwaliteit maar was afhankelijk van de werking van het licht op het object. …
de reeen van courbet
gustave courbet de dode hinde 1857
Gisteravond in de schemering hoorden we vlakbij voor ons huis een geweerschot. We zagen in het weiland een ree traag door het hoge gras lopen. …
verhuizing
Op mijn home page is sinds kort een schilderij te zien van een echtpaar dat in verschillende richtingen kijkt. Ik ben met het schilderij begonnen in november 2008 en het is nog steeds niet af. Het stelt een echtpaar voor dat op een tweesprong staat en de horizon aftuurt. …
Theo van Doesburg 1883-1939
theo van doesburg counter composition V 1924
In het Leidse Stedelijk Museum de Lakenhal heb ik de grote tentoonstelling gezien over het leven en werk van Theo van Doesburg en zijn avant garde tijdgenoten. …
Rien Zwijnenburg
RembrandtForum Leiden organiseert een tentoonstelling van nieuwe schilderijen van Rien Zwijnenburg, een kunstschilder uit Leiden. Het nieuwe werk van Zwijnenburg was een verrasing voor me omdat het heel anders is dan zijn eerdere figuratieve werk. Zijn nieuwe schilderijen hebben diverse soorten hout als drager, waarin willekeurig lijnen gesneden of gekerfd zijn met een mes of ander scherp voorwerp. De ingekerfde lijnen zijn gevuld met Oost Indische inkt en de vlakken tussen de lijnen - die varierende vormen hebben- zijn met kleuren geschilderd.Tijdens het proces van het schilderen van de lijnen en de vlakken ontwikkelen zich patronen die uiteindelijk resulteren in een min of meer abstracte voorstelling.
De verandering van zijn stijl valt samen met een verandering in zijn persoonlijk leven. Na een werkzaam leven als arts op diverse plekken in de gezondheidszorg is hij onlangs met vervroegd pensioen gegaan om zich helemaal te wijden aan de schilderkunst. Ter gelegenheid van de tentoonstelling publiceerde de kunsthistoricus Han van Ouwerkerk het essay "Vijf schilderijen en een zomer" over het werk van Rien Zwijnenburg (met illustraties). Het is verkrijgbaar op de tentoonstelling.
Als je Zwijnenburg's nieuwe werk afzet tegen zijn eerdere figuratieve werk dan denk ik dat hij met een nieuwe, meer ingehouden blik naar het universum kijkt.
In veel van zijn eerdere werk wordt zijn kijk op de werkelijkheid vaak weerspiegeld door symbolische interpretaties.
In zijn nieuwe schilderijen is zijn kijk op de werkelijkheid meer onthecht en reflectief. Hij gaat mee met de stroom van de lijnen en kleuren en op zijn reis door dit universum ontdekt hij dynamische perspectieven. Al reizend tussen deze perspectieven ontstaan er weer andere perspectieven. Maar aan het eind van de reis is het toch Zwijnenburg zelf die beslist wat (voorlopig) het definitieve perpectief is. Dit dynamische proces resulteert in prachtige schilderijen, die je uitnodigen om Zwijnenburg's reis verder te vervolgen.
Realisme in Japan en Nederland (1)
Shiba Kokan A meeting of Japan China and the West late 18th century
Japanse kunstpolitiek
Jonge Japanse schilders voor en in de Meiji tijd (1868-1912) vielen vooral voor het realisme in de Europese schilderkunst. De meeste waren geschoold in de traditionele Japanse schilderkunst waarin de werkelijkheid een minder objectief gegeven was. (zie boven en hiernaast) Ook technisch waren de verschillen met hun eigen traditie groot. Olieverf, canvas als drager, gevareerd kleurgebruik, stugge varkensharen penselen, het was allemaal nieuw voor hen. De Japanners werkten met inkt of verf op waterbasis, ze werkten met zachte penselen, papier en zijde waren de belangrijkste dragers, het kleurgebruik was beperkt (veelal monochroom of polychroom) De Japanse overheid was na de door de Amerikanen in 1855 geforceerde opening van het land totaal niet geinteresseerd in de artistieke waarde van de Westerse (Europese )schilderkunst. De benadering was strikt utilitair en gericht op de techniek van van het realistisch weergeven van de werkelijkheid ten dienste van de economische ontwikkeling en militaire vaardigheden (o.a. kaarten maken). Daartoe werden (schilder)scholen opgericht net als voor andere kennisgebieden waarop men achterliep bij het Westen. De eerste schilderschool (1861) stond onder leiding van Kawakami Togai, die uit een samurai geslacht kwam en daarnaast allerlei militair gerelateerde functies had maar ook een verdienstelijk schilder was in de klassiek Japanse Nanga stijl. Pas na een jaar kon hij echt aan de slag toen er schildersmateriaal (verf, penselen, pigmenten e..d ) uit Europa was overgekomen. Hij zag de Westerse stijl meer als een techniek dan als een vorm van expressie. Hij was daarom op dat moment de juiste man op de juiste plaats
de hand van hendrick goltzius
Een van de schilderijen op mijn site is de Zondeval. Ik heb het geschilderd als oefening om een vrij complexe compositie op ware grootte op het doek te krijgen en om te oefenen in het naakt. Maar ook omdat ik het een mooi schilderij vind. Het is een kopie van het schilderij "de zondeval" van Hendrick Goltzius (1558 - 1617). De paradijsscene met Adam en Eva is een belangrijk thema in de schilderkunst, maar deze zondeval is bijzonder omdat het waarschijnlijk het enige schilderij is waar Adam en Eva als verliefd stel worden uitgebeeld in een verleidingsscene. Goltzius is pas laat in zijn carriere gaan schilderen. Toen hij rond 1600 ging schilderen in olieverf was hij al in heel Europa beroemd als graficus. Hij werd wel vergeleken met Albrecht Durer. Dat deed hij zelf ook graag. Hij heeft als 1 jarig kind zijn rechterhand verbrand en daar een verminkte hand aan overgehouden die hij nooit geheel kon openen. Dat heeft hem niet belet met die hand (hij was rechts) een groot kunstenaar te worden. Hij heeft zijn eigen verminkte hand verschillende malen uitgebeeld (zie boven) Op een buitenlandse reis heeft hij zijn misvormde hand ooit een keer moeten tonen om te bewijzen dat hij echt de grote kunstenaar Goltzius was. In het Frans Hals Museum in Haarlem zijn veel van zijn schilderijen te zien. Voor het schilderij "de zondeval" moet je naar de Verenigde Staten (National Gallery of Art)
Natsume Soseki 1867-1916
Toen ik mij wat meer verdiepte in Goyo zag ik dat hij in het begin van zijn carriere "I am a cat", het eerste boek van de Japanse schrijver Natsume Soseki heeft geillustreerd (zie links). Ik heb in mijn Japanse tijd nagenoeg alle romans van Soseki gelezen, om niet te zeggen verslonden en ben nu bezig ze te herlezen. Hij vormt de literaire pendant van de Japanse schilders die ik elders in mijn blog beproken heb. Ook hij is naar Europa (Engeland) gezonden om Westerse kennis (Engelse literatuur) te vergaren. Over zijn verblijf in Engeland heeft hij later geschreven. Het was de beroerdste, eenzaamste tijd van zijn leven. Hij is na zijn terugkeer na een korte academische loopbaan een zeer succesvol schrijver geworden in Japan. Hij is nu nog een icoon (vereeuwigd op een 1000 yen biljet) en wordt beschouwd als de belangrijkste vooroorlogse moderne schrijver. Zijn leven viel ongeveer samen met de Meiji Restauratie. De periode waarin modernisering en verwestersing centraal stond in de Japanse samenleving na eeuwenlange geslotenheid. De ongemakkelijke verhouding tussen de verwestersing en de Japanse cultuur was ook een van de belangrijkste thema's van zijn schrijverschap. Zo steekt hij in " I am a cat" de draak met zijn tijdgenoten die klakkeloos alles wat uit het Westen komt imiteren. Hij was een zeer produktief schrijver. Zijn laatste roman "Light and Darkness" heeft hij niet helemaal kunnen afmaken. Soseki is op 49 jarige leeftijd overleden aan een maagzweer.
View Comments