Jan Asselijn de bedreigde zwaan 1640
Vandaag was ik buiten aan het werk en hoorde het zwoegende geluid van zwaaiende vleugels dichterbij komen. Ik keek op en zag een paartje zwanen die opstegen van de beek vlakbij. Het was een indrukwekkend gezicht en geluid. De zwaan is een monogaam dier. Een paartje blijft elkaar normaal gesproken levenslang trouw. Toen ik in Leiden woonde kwam een zwanenpaartje elk jaar terug naar hetzelfde nest in de singel voor ons huis. Tijdens het broedseizoen verdedigde het forse mannetje het nest zeer agressief tegen mensen en honden die te dicht bij kwamen en dus een bedreiging vormden voor zijn gezin. Net als de zwaan op het schilderij hierboven. Jan Asselijn heeft het in 1640 geschilderd . De tekst op het ei ( "Holland") en boven het hoofd van de hond ("de vijand van de staat") en onder de zwaan ("de Raad- Pensionaris") is er later aan toegevoegd. De toevoeging had een politieke strekking. Met de zwaan werd Johan de Witt bedoeld, de feitelijke leider van de republiek der Nederlanden tijdens het midden van de 17e eeuw. De Witt was een republikein en een vertegenwoordiger van de welvarende koopmansklasse. Hij was een tegenstander van de benoeming van Prins Willem III van Oranje (zie links) tot stadhouder (militair leider) van Holland. Er wordt wel gesuggereerd dat met de vijand van de staat de Prins van Oranje werd bedoeld. Dat is echter niet zeker. De Republiek had in die tijd ernstige conflicten met verschillende landen. Johan de Witt verloor de machtsstrijd met Prins Willem III, In 1672 werd hij samen met zijn broer opgehangen door een meute Oranjeaanhangers. Het was een georchestreerd opstandje met gruwelijke gevolgen. De lichamen van de broers werden in stukken gescheurd (zie links boven) De Prins van Oranje werd stadhouder en nam de macht over. Later werd hij ook nog koning van Engeland (Koning William III). Hij was een geslepen man die zijn carrière uitzichtloos startte als vaderloos kind, werd opgeleid door zijn opponenten, trouwde met de dochter van de Engelse koning en uiteindelijk zowel de Nederlandse republikeinen als zijn Engelse koninklijke schoonfamilie buitenspel zette. Gedurende zijn hele leven heeft hij zich in woord en daad ingezet om de invloed van Frankrijk in Europa te beperken. Koning Lodewijk XIV van Frankrijk noemde hem "mijn doodsvijand".