Shiba Kokan A meeting of Japan China and the West late 18th century
Een constante in de eerste ontmoeting van Japanners met de Westerse kunst is hun verbazing over de realistische weergave van de werkelijkheid. Dat heeft te maken met een andere benadering van de werkelijkheid die je ook terug ziet in de Japanse klassieke schilderstraditie. Deze aan de Chinezen ontleende traditie, is ingebed in de traditionele Oosterse filosofische kijk op de werkelijkheid. In het Westen is bij het waarnemen de scheiding tussen subject en object de basis van ons denken en onze logica. Ze vormt ook de gronslag voor de ontwikkeling van het moderne natuurwetenschappelijke denken vanaf de Renaissance. In China en Japan is de scheiding tussen subject en object traditioneel minder scherp. Daardoor zien of beleven zij de werkelijkheid anders, minder definitief en geobjectiveerd. Het ideaal van de Chinese en Japanse traditionele schilders was om een te worden met hun object. Als het ware de geschilderde voorstelling te bezielen met energie of leven. Dat streven wortelt in de Chinese schildertraditie die rond 500 na Christus is geformuleerd door Xie He. (zie hiernaast) Dat betekent dat het proces van het schilderen net zo belangrijk is als het resultaat van dat proces. De voorstelling is een bezielde momentopname die haar eigen leven gaat leiden. Daardoor was ook de positie van de kijker/beschouwer van kunst anders dan in het Westen: meer gericht op de kunstenaar en minder waarnemer van het resultaat. Japanse klassieke landschapsschilderingen geven daarom vaak een minder realistische weergave van de werkelijkheid maar een meer individuele, subjectieve beleving daarvan.