goya de toonbank van de slager 1810-1812
Door de eeuwen heen komen op landschappen vaak schapen voor. Meestal gaat het daarbij om kuddes met herders in pastorale landschappen of om een groep vee (schapen, geiten koeien) bij een boerderij. Een belangrijke uitzondering is Goya die in het begin van de 19e eeuw een realistisch schilderij van een geslacht schaap maakte. Hij heeft er 2 jaar aan gewerkt. Het resultaat mag er wezen. Voor plein air schilders van de school van Barbizon en impressionisten was de herder (of het herderinnetje) met een kudde schapen een geliefd thema. Millet en Pisarro hebben er vele doeken aan gewijd. Vincent van Gogh was een groot bewonderaar van Millet en heeft regelmatig tekeningen en schilderijen van Millet als voorbeeld genomen voor eigen werk. Van Gogh's schilderij de schapenscheerders is qua voorstelling een kopie van Millet's eerdere versie. In Nederland hebben landschappen met schapen in de 2e helft van de 19e eeuw een grote vlucht genomen door de opkomst van de Haagse school. Het pure boeren -en buitenleven was toen een belangrijk thema. Veel kunstenaars trokken uit de stad naar Laren, de Veluwe en Drente om de laatste ongerepte landschappen te schilderen. Dat waren gebieden waar kuddes schapen nog een belangrijk functie in het boerenleven vervulden. Dat zag je terug in de schilderijen van die tijd. Schilderijen met schaapskuddes werden zelfs gewild. Waarschijnlijk omdat ze in een tijd van modernisering en industrialisatie een (romantische) uitdrukking vormden van de eenheid van de mens met de natuur. Wellicht ook een uitdrukking van nostalgie naar een wereld die definitief voorbij was. Het Drentse heideschaap heeft de modernisering ternauwernood overleefd. De invoering van kunstmest in de landbouw maakte het Drentse heideschaap overbodig. Het ras heeft op de rand van uitsterven gestaan.