geknotte wilg
Het is winter en het vriest niet. Een goed moment om de wilgen achter mijn huis te knotten. Veel takken zijn erg lang en zwaar en zonder snoeien lopen de bomen gevaar te scheuren bij harde wind. Het is een heel karwei maar het resultaat is bijzonder. Het is net of je een nieuw landschap creëert, en dat is natuurlijk ook een beetje zo omdat de zichtlijnen opeens heel anders zijn. De knotwilg is karakteristiek voor het Nederlandse waterige landschap. Ze houden van vocht en staan meestal bij het water. De knotwilg is veel geschilderd door Nederlandse landschapsschilders. Het is bijna ondenkbaar dat op een Hollands landschap met water en koeien geen knotwilgen te zien zijn. Het zijn ook mooie objecten om te schilderen door hun karakteristieke knobbelhoofd en hun vaak grillige en verweerde stam. Hollandser dan Maris (linksboven) kan het bijna niet. Een rij knotwilgen in een vlak landschap biedt ook bijzondere compositorische mogelijkheden.( Zie Roelofs links) Als je Nederlandse landschappen bekijkt valt het op dat er weinig knotwilgen met kale takken worden geschilderd, laat staan pas geknotte wilgen. Het is bijna altijd zomer. Uitzonderingen die ik gevonden heb zijn de winterschilder H. Avercamp, Rembrandt, A.M. Gorter en Vincent van Gogh. Avercamp decoreert zijn drukke ijsgezichten wel ruim met bomen, maar de (kale) knotwilg is schaars en speelt nauwelijks een rol in de compositie. Gorter was een echte seizoenen schilder. Hij heeft veel herfst en- winterlandschappen gemaakt met berken en ook knotwilgen (zie links). Op Rembrandt's landschapstekeningen of etsen is de knotwilg moeilijk te traceren door de losse manier waarop hij bomen weergaf. Hij heeft wel een gedetailleerde studie (ets) gemaakt van een oude solitaire knotwilg waar hij waarschijnlijk later de heilige Hieronymus met de leeuw in een bergachtig landschap aan heeft toegevoegd. De oude wilg is een metafoor voor de bejaarde heilige die ondanks alle beproevingen met volharding door blijft gaan met zijn werk. Tenslotte Vincent van Gogh. Hij is wat mij betreft de koning van de kale knotwilg en een verhaal apart waard.