G.H. Breitner Meisje in witte kimono (Geesje Kwak) 1894
Bijzonder in Breitner's oeuvre is de serie schilderijen van meisjes in kimono. Deze schilderijen worden beschouwd als een goed voorbeeld van Japonisme in de Nederlandse schilderkunst.
Al in zijn Haagse periode maakt Breitner kennis met de Japanse cultuur via tentoonstellingen over Japanse kunst, veilingen van Japanse curiosa en vertaalde Japanse literatuur. In de 80er jaren heeft hij ook Japanse voorwerpen aangeschaft zoals kimono's, beschilderde kamerschermen en Japanse prenten.
Als kind van zijn tijd was hij geinteresseerd in exotische culturen en heeft hij verschildende "exotische" schilderijen gemaakt. Veelal in waterverf geschilderde afrikaanse figuren. Er zijn maar een paar kleine tekeningen bekend (in zijn schetsboek) met Japanse motieven.
Na een jaar ernstig ziek te zijn geweest- waarschijnlijk door complicaties van een geslachtsziekte- schilderde Breitner in de periode 1893-1895 een serie meisjes in kimono. De meeste schilderijen waren gebaseerd op fotografische studies van zijn model Geesje Kwak (zie rechts)
Deze schilderijen verschillen nogal van zijn impressionistische schilderijen van het Amsterdamse stadsleven. Ze zijn uitgevoerd met oog voor detail en in verfijnde kleuren. De schilderijen zijn zeer decoratief met veel aandacht voor de vlakverdeling en de contrastwerking van de kleuren. Sommige kunsthistorici vergelijken deze schilderijen met hun besloten, intieme en verstilde sfeer met het werk van Johannes Vermeer.
Van Gogh heeft zijn grote passie voor Japan lyrisch beschreven in zijn brieven. Het is de vraag of Breitner veel passie had voor Japan. Zijn correspondentie bevat wel passages over Japan maar die zijn zeer oppervlakkig. Breitner zelf kwalificeerde de kimono meisjes als vrouwen in japanse kleren en niet als Japanse vrouwen. Wel heeft hij - waarschijnlijk onbewust- de Japanse erotische preoccupatie met onschuldige jonge meisjes goed gevangen. Het is echter zeer goed mogelijk dat Breitner met de serie kimono meisjes voortborduurt op zijn serie naakten van de vorige jaren. Je zou zelfs kunnen stellen dat zijn naakten in zekere zin voorstudies zijn voor zijn latere kimono meisjes. In ieder geval was de conservatieve kritiek op de "onzedelijke" poses van de kimonomeisjes van het zelfde kaliber als de felle afkeuring van zijn "obscene" naakten enkele jaren eerder.