bomen langs het Gein 1908
Op de tentoonstelling over Theo van Doesburg en de avant garde zijn veel schilderijen te zien van zijn vriend Piet Mondriaan. Mondriaan is de meeste bekende moderne schilder van Nederland. Hij is vooral bekend van zijn moderne abstracte werk maar hij begon zijn loopbaan als een klassieke Nederlandse schilder. Boeiend aan Mondriaan is dat zijn ontwikkeling van figuratieve schilder naar abstract zo duidelijk te zien is. Afkomstig uit een degelijk gereformeerd gezin was hij vastbesloten om kunstschilder te worden. Dat deed hij via een omweg door eerst zijn diploma's voor tekenleraar te halen. Ongetwijfeld om zijn vader te plezieren, die hoofd was van een gereformeerde school en weinig op had met de artistieke ambities van zijn zoon. Met zijn diploma's verdiende hij een beurs voor de Rijksacademie in Amsterdan, waar hij een klassieke schildersopleiding volgde en uiteindelijk schilder werd. Hij schilderde in de stijl van de Haagse school en Amsterdamse school. Op dat moment was Breitner op het toppunt van zijn roem. Mondriaan verdiende in het begin zijn magere kost met het schilderen van portretten van nette jonge dames en het geven van tekenlessen (ook aan nette jonge dames). Mondriaan zakte twee keer voor het toelatingsexamen voor de Prix de Rome vanwege zijn "onvoldoende beheersing van de menselijke anatomie" Na deze teleurstelling concentreerde hij zich hoofdzakelijk op landschappen. En het is vooral door zijn landschappen dat hij zijn gevoel voor ruimte, vorm en kleur heeft ontwikkeld dat zo kenmerkend is voor zijn latere abstracte werk. In zijn loopbaan tot 1909 schilderde hij zeker 400 landschappen. Vaak maakte hij series van het zelfde onderwerp zoals de bomen langs het Gein, bepaalde windmolens of boerderijen. Vanaf 1908 worden zijn oefeningen met ruimte, vormen en kleur in zijn landschappen steeds manifester. Zijn Molen bij zonlicht (zie links) is zijn eerste stap om de traditionele bruinachtige en groenige kleuren in te ruilen voor rood, geel en blauw. De kunstcritici van die tijd waren geshockeerd. Het is een krachtig en moedig schilderij dat je meteen aanspreekt. Jaren geleden heb ik het zelf nageschilderd (zie hier). Een ander mooi voorbeeld van de overgang naar het nieuwe is het schilderij Bomen langs het Gein (1908) (zie boven) dat hij daarvoor vaak op klassieke wijze heeft geschilderd